Ο ΠΟΥ εγκαινιάζει Νέα Στρατηγική για τη Γρίπη

ΠΑΝΔΗΜΙΚΗ ΙΝΦΛΟΥΕΝΤΖΑ (ΓΡΙΠΗ)
Υπάρχουν πολλές διαφορές μεταξύ πανδημικής και εποχικής γρίπης σχετικά με τον ιό, τον τρόπο μετάδοσης και το γενικότερο αντίκτυπο. Η εποχική γρίπη συμβαίνει κάθε χρόνο, εξάπαντος, συνήθως κατά τους χειμερινούς μήνες και εξελίσσεται σταθερά από χρόνο σε χρόνο , μια διαδικασία που αναφέρεται ως αντιγονική μετατόπιση. Αυτή η αργή εξέλιξη σημαίνει ότι ο ιός παραμένει οικείος προς τον ανθρώπινο πληθυσμό και το ανοσοποιητικό σύστημα. Αυτό σημαίνει ότι τα άτομα διατηρούν ένα επίπεδο ανοσίας από προηγούμενη έκθεση. Επίσης, μπορούμε να προβλέψουμε σε ένα βαθμό, ποια στελέχη αναμένονται την επόμενη περίοδο, κάτι που μας επιτρέπει να αναπτύξουμε εμβόλια έναντι στα πιο πιθανά στελέχη του ιού. Αντιθέτως, τα πανδημικά στελέχη μπορούν να εξελιχθούν πολύ πιο γρήγορα, μέσω αντιγονικής εκτροπής για παράδειγμα όταν κυκλοφορεί ως ζωονόσος. Αυτές οι αλλαγές μπορεί να οδηγήσουν σε στέλεχος άγνωστο για τον ανθρώπινο πληθυσμό. Όταν οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν ένα νεοεμφανισθέν ή επανεμφανισθέν στέλεχος του ιού, υπάρχει πολύ μικρή φυσική ανοσία και μπορεί να μην υπάρχει αποτελεσματικό εμβόλιο άμεσα διαθέσιμο για αυτό το στέλεχος (τα αντιικά φάρμακα μπορεί να είναι επίσης λιγότερο αποτελεσματικά). Επιπρόσθετα, τα πανδημικά στελέχη συχνά προκαλούν σοβαρή νόσο σε υγιείς ενήλικες ενώ, η εποχική γρίπη εμφανίζεται στη σοβαρότερη μορφή της σε ευπαθείς πληθυσμούς όπως παιδιά, ηλικιωμένοι, έγκυες και χρόνιοι ασθενείς. Ο συνδυασμός όλων των παραπάνω κάνουν την πανδημική γρίπη ιδιαιτέρως επικίνδυνη, μιας και μπορεί να διαδοθεί ταχέως ενώ παράλληλα, υπάρχουν πολύ λίγα διαθέσιμα εργαλεία για να ανακόψουν/περιορίσουν την εξάπλωση ή τη θεραπεία των ήδη νοσούντων.

Υπάρχουν 4 ευρέως γνωστές πανδημίες στη σύγχρονη ιστορία. Πρόσφατα, ο κόσμος ήρθε αντιμέτωπος με την επανεμφάνιση του ιού της γρίπης Α Η1Ν1 του 2009, ένα νέο στέλεχος του ιού με γνωστή ιστορία.ToCDC των ΗΠΑ εκτιμά ότι η πανδημία Η1Ν1 του 2009 οδήγησε σε περίπου 61 εκατομμύρια νέα περιστατικά και 12.400 θανάτους στην Αμερική, σε συνολικό αριθμό θανάτων παγκοσμίως που κυμαίνονταν μεταξύ 151.700 και 575.400. Περίπου το 80% των περιστατικών ήταν άτομα κάτω των 65 ετών (συγκρινόμενο ποσοστό εποχικής γρίπης 70-90% άτομα άνω των 65 ετών). Το 1968, έγινε η εμφάνιση ενός νέου στελέχους Η3Ν2 του ιού της γρίπης Α, ενός συνδυασμού μιας νέας Η3 αιμοσυγκολλητίνης και μιας Ν2 νευροαμινιδάσης από την προηγούμενη πανδημία Η2Ν2 το 1957. Η πανδημία του 1968 οδήγησε σε περίπου 100.000 θανάτους στις ΗΠΑ και σε 1 εκατομμύριο παγκοσμίως. Η πανδημία Η2Ν2 το 1957 οδήγησε σε παρόμοια αποτελέσματα, με περίπου 116.000 θανάτους στις ΗΠΑ και 1,1 εκατομμύρια παγκοσμίως. Η πανδημία του 1918, που προκλήθηκε από το στέλεχος Η1Ν1 του ιού, έχει ευρέως αναγνωριστεί σαν μία από τις πιο σοβαρές απειλές για την υγεία που αντιμετώπισε ποτέ το ανθρώπινο είδος μιας και ήταν υπεύθυνη για περίπου 500 εκατομμύρια περιστατικά γρίπης-περίπου το 1/3 ολόκληρου του πλανήτη- και 50 εκατομμύρια θανάτους. Κάποιοι υπολογίζουν ότι ο πραγματικός συνολικός αριθμός μπορεί να άγγιζε τα 100 εκατομμύρια θανάτους.

Η στρατηγική του ΠΟΥ για τη γρίπη
Δύο βασικοί στόχοι :
1. Η δημιουργία βελτιωμένων εργαλείων πρόληψης/ανίχνευσης/διαχείρισης-ελέγχου/θεραπείας της γρίπης
2. Η σφυρηλάτηση και η διατήρηση ενός εθνικού σχεδίου πρόληψης, επιτήρησης , προετοιμασίας και επαρκούς αντιμετώπισης
Μπορεί να φαίνονται σχετικά όμοιοι στόχοι αλλά διαφέρουν σε κάποια πολύ σημαντικά στοιχεία. O πρώτος στόχος αφορά τη διαθεσιμότητα των εργαλείων , συμπεριλαμβανομένων των αντιικών φαρμάκων και των εμβολίων. Εδώ να σημειωθεί ότι μπορεί να μην υπάρχουν διαθέσιμα αντιικά φάρμακα και εμβόλια για να καταπολεμηθούν τα πανδημικά στελέχη του ιού. Οι ΗΠΑ και οι άλλες χώρες διαθέτουν απόθεμα εμβολίων για την πανδημική γρίπη-βασισμένα σε στελέχη που απομονώθηκαν ως τα πιο πιθανά να προκαλέσουν πανδημία. Παρόλα αυτά, είναι σε περιορισμένο απόθεμα και μπορεί να μην είναι απαραιτήτως αποτελεσματικά στο στέλεχος που θα αναδυθεί . Αναφορικά με την εποχική γρίπη, ο στόχος περιλαμβάνει προόδους όπως το παγκόσμιο εμβόλιο για τη γρίπη, το απαύγασμα της συγκεκριμένης έρευνας. Ο δεύτερος στόχος αναφέρεται κυρίως σε εθνικά προγράμματα συμπεριλαμβανομένων πολιτικών και πρωτοκόλλων. Ο ΠΟΥ τονίζει ότι τα τέτοια εθνικά προγράμματα και πολιτικές συνεισφέρουν στην παγκόσμια υγειονομική ασφάλεια και έγκειται στην κάθε χώρα να αναπτύξει και να υλοποιήσει τέτοια προγράμματα.

Η νέα παγκόσμια στρατηγική απαιτεί μια πιο ολιστική προσέγγιση, αντιμετωπίζοντας ένα ευρύ φάσμα προκλήσεων, όπως η ανάπτυξη εμβολίων και διαγνωστικών εργαλείων, η επιτήρηση της νόσου, η στατιστική ανάλυση, η μετάδοση μέσω των ζώων και η υγεία τους και ο συντονισμός της διεθνούς ανταπόκρισης. Η στρατηγική υπογραμμίζει μια σειρά στόχων, καθένας στενά συνυφασμένος με συγκεκριμένες δράσεις, με τον ρόλο του ΠΟΥ στην υποστήριξη τέτοιων δραστηριοτήτων και τη σχέση του με άλλα προγράμματα και δράσεις. Το σχέδιο περιλαμβάνει τόσο την ενδημική όσο και την πανδημική γρίπη, αφού πολλοί από τους στόχους ετοιμότητας και ανταπόκρισης επικαλύπτονται μεταξύ των δύο μορφών.

Προσαρμογή κειμένου: Έλενα Νταλαούτη, Γιατρός
Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών 
στην Προαγωγή & Αγωγή Υγείας
Ιατρικής Σχολής Αθηνών, ΕΚΠΑ

Πηγή: www.neaygeia.gr